Peygamber Efendimiz (asm) Zamanında Mezhep Var mıydı? Peygamberimiz (asm) Hangi Mezheptendi?

Peygamber Efendimiz (asm) zamanında mezhep yoktu, çünkü mezhebe ihtiyaç yoktu. Sahabeler, bilmediği meseleleri bizzat Peygamberimiz (asm)’e danışır ve ondan öğrendiği gibi yapardı. Yani, bir asır sonra dünyaya gelecek olan mezhep imamlarının vazifesini, kendi asrında bizzat Peygamber Efendimiz (asm) icra etmiştir.

Mezhepler, Peygamberimiz (asm)’in vefatından sonra ortaya çıkmıştır. Soru sormak için Peygamberimizi (asm) bulamayan Müslümanlar, Efendimiz (asm)’in sünnetini ve Kur’an’ı çok iyi bilen müctehid âlimlere sorularını sormuşlar, bu âlimler de Kur’an ve sünnetten çıkardıkları cevapları ümmete ders vermişlerdir. Bu âlimlerin verdiği fetvalar da insanlar tarafından kabul görmüş ve neticede ümmet-i Muhammed, Kur’an ve sünnetin fıkhî yönünü anlamada onları kendilerine rehber yapmıştır. Bir kısım nasipsizler müstesna…

Demek, Peygamberimiz (asm) zamanında mezhep yoktu, çünkü ihtiyaç yoktu. Herkes bizzat Peygamberimiz (asm)’in uygulamasını görerek taklit ediyor ve bilmediğini bizzat sorarak öğreniyordu. Mezhepler, Peygamberimiz (asm)’den sonra çıkmış ve Efendimiz (asm)’in uygulamalarını ümmete ders vermiştir.

İkinci soru, mezhepsizlerin ve dinsizlerin, Müslümanları köşeye sıkıştırmak maksadı ile sordukları bir sorudur. Zira bu soruya muhatap olan, “Peygamberimizin mezhebi yoktu.” dese, bu sefer soru sahibi, “O zaman bu mezhepler nereden çıktı?” diyecek; yok eğer, “Peygamberimiz Hanefi idi, ya da Şafi idi,..” dese, bu sefer de bir mezhebi Peygamberimiz (asm)’e isnad ederek hata etmiş olacak. Eğer cevap vermeyip sükût etse, bu sefer de soru sahibine mağlup olmuş ve onun haklılığını tasdik etmiş olacak. Yani her halükarda zarar edecek…

O halde yapılması gereken; ince bir cevap ile soru sahibini ikna etmek ve mezheplerin hak olduğunu ona kabul ettirmektir. Bizler bu makamda, bu soruya muhatap olanları teneffüs ettirecek bir cevabı verecek; cevabımızda da misal dürbününü kullanacağız.

1. Misal: Bir su kaynağını ve bu kaynağın oluşturduğu bir havuzu farz ediyoruz. Havuzun suyu dört farklı kanala dökülüyor olsun. Kaynaktan akan suyun da dört rengi var; mavi, kırmızı, sarı ve yeşil… Bu dört renk, havuzda karışık bir şekilde dururken, kanallara doğru yöneldiğinde, her kanala bir renk giriyor. Suyun mavi rengi bir kanala, kırmızı rengi bir kanala, sarı rengi bir kanala ve yeşil rengi bir kanala…

Şimdi, kanalların diğer ucunda duran ve bu dört kanaldaki dört farklı rengi gören kişi soruyor: “Bu havuzun rengi nedir?”

Şimdi siz, “sarı” deseniz, havuz sarı değil; “kırmızı” deseniz, havuz kırmızı da değil; “yeşil” deseniz, yeşil de değil; “mavi” deseniz, mavi de değil. Eğer, “Bu sular bu havuzdan gelmiyor.” deseniz, bu da doğru değil; yok eğer sussanız, bu da soru sahibini sevindirecek.

O halde ona şu cevabı vermek gerekir ki, hem doğrudur, hem de hakikattir: Su kaynağı ve havuz, bu renklerin hiçbiri değildir. Belki bu kaynak ve havuz öyle bir renktedir ki, bütün bu renkleri içinde barındırıyor ve bütün bu renkler ona aittir. Her kanal, kendi kabiliyeti nisbetinde, havuzun bir rengini gösteriyor.

Aynen bunun gibi, Peygamberimiz (asm) de ilahî bir kaynak ve vahyin havuzudur. Bu havuzun abıhayatı hükmünde olan şer’î hükümler ise, kanallar hükmünde olan mezhepler ile bize ulaşmaktadır. Her mezhep, bu havuzun -tabiri caizse- bir rengini bizlere ulaştırmakta ve o abıhayatı içmemize vesile olmaktadır. Demek Efendimiz (asm) ne Hanefidir, ne Şafidir, ne Malikidir ve ne de Hanbeli… Efendimiz (asm), bütün bu mezheplerin hükümlerini, şeriatında cem etmiş bir havz-ı ilahidir ve bir menba-ı hakikattir.

2. Misal: Bir ağaç hayal ediyoruz ki, bu ağacın dört dalı ve her dalında da farklı bir meyve var. Bir dalında elma, bir dalında üzüm, bir dalında hurma ve bir dalında da çilek...

Bu muhteşem ağaca bir akılsız bakıyor ve diyor ki: “Bu ağaç ne ağacıdır?”

Eğer “elma ağacıdır” deseniz, bu sefer daldaki üzümleri inkâr edecek; eğer “üzüm ağacıdır” deseniz, bu sefer de hurmaları inkâr edecek; yok eğer “hurma ağacıdır” deseniz, bu seferde diğer meyveleri inkâr edecek…

Ona verilecek cevap şudur: Bu ağaç öğle bir ağaçtır ki, yetiştirdiği hiçbir meyvenin adı ile anılamaz. Belki bu ağaç, bütün bu meyveleri bünyesinde barındıran bir mucize-i kudrettir.

Aynen bunun gibi, Peygamberimiz (asm) de -tabiri caizse- böyle ilâhi bir ağaçtır. Bu ağacın dört dalı, dört mezheptir. Her dalında nübüvvetin farklı meyveleri vardır. Peygamberimiz (asm) ne Şafidir, ne Maliki, ne Hanefi, ne de Hanbelî… Peygamberimiz (asm), bütün bu mezhepleri çekirdeğinde ve gövdesinde barındıran bir şecere-i rahmettir.

3. Misal: Güneşin yedi renginin aksini gören bir akılsız sorar: “Güneş mavi midir? Kırmızı mıdır? Yeşil midir? Ve keza…”

Şimdi “mavi” desek, güneş mavi değil; “kırmızı” desek, güneş kırmızı da değil; “turuncu” desek, güneş turuncu da değil, ya da başka bir rengi söylesek, güneş o renkte de değil…

O halde doğrusu şudur: Güneş, bütün bu renkleri içinde barındıran bir cism-i Rabbani’dir ki, bu yedi renk onun madeninden çıkar.

Aynen bunun gibi, Peygamber Efendimiz (asm) dahi böyle parlak bir güneştir. Dört mezhep, bu güneşin birer rengidir. Bu ilahî güneş, bu renklerin hiçbiri ile isimlendirilemez. Ancak denilir ki, bu dört renk, yani dört mezhep, bu güneşten süzülmüş ve güneşin bir cihetini gösteren akislerdir. Bu güneş, bu renklerin hepsine sahiptir. O’nun adı ne Hanefi, ne Maliki, ne Şafi, nede Hanbelidir. O’nun adı, Şems-i Hakikat-i Muhammedi (asm)’dir.